علت افت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی تا سال کنکور

آموزش یکی از مهم‌ترین جنبه‌های رشد و توسعه کودکان و نوجوانان است و افت تحصیلی دانش آموزان به اعتماد‌به‌نفس آن‌ها ضربه بزرگی وارد می‌کند. شاید دانش آموزان به علت افت تحصیلی چیزی بروز ندهند، اما همزمان با این موضوع روحیه خودشان بیشتر از هر فرد دیگری تحت تاثیر قرار می‌گیرد. دلایل زیادی اعم از دلایل خانوادگی، تعداد زیاد دانش آموزان در کلاس، عدم علاقه به یک درس خاص، مناسب نبودن روش تدریس معلم و… منجر به این افت تحصیلی می‌شود. اما مهمترین قدم برای پیشگیری از این افت تحصیلی و یا حتی جبران این موضوع، شناسایی و ارائه راهکارهای مفید است. پس اگر شما هم جزء افرادی هستید که با این چالش‌ها مواجه‌اید، این مقاله را تا انتها دنبال کنید.

منظور از افت تحصیلی چیست؟

بر اساس تحقیقات انجام شده در آلمان، ۹۰درصد دانش‌آموزان در سال اول ابتدایی از رفتن به مدرسه رضایت دارند. اما به این آمار امیدوار نباشید، چرا که این عدد در دوره دبیرستان به 9 درصد کاهش پیدا می‌کند. علاوه بر عوامل محیطی و فردی، عوامل مزاحم دیگری در بروز این مشکل موثرند.
چیزی که بیشتر والدین از فرزندان خود انتظار دارند این است که بیشتر زمان خود را صرف مطالعه کنند. اما در برخی از مواقع، دانش آموزان به دلایل مختلفی مانند اهمال کاری نمی‌توانند این توقعات را برآورده کنند و نتایج کسب شده بسیار کمتر از این حد توقع است. در واقع، دانش آموزان در این حالت به افت تحصیلی دچار شده‌اند.

تدریس خصوصی دروس کنکور با بهترین کیفیت و هزینه

نشانه‌های افت تحصیلی دانش آموزان

افت تحصیلی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و به شکل‌های مختلف خود را نشان دهد. برخی از نشانه های رایج افت تحصیلی عبارتند از:

• افت ناگهانی یا تدریجی در نمرات: این می‌تواند شامل نمرات ضعیف در امتحانات، تکالیف و یا ارائه ها باشد.
• مشکل در تمرکز یا پیگیری تکالیف: دانش آموز ممکن است به سختی در تمرکز بر روی درس یا به خاطر سپردن اطلاعات مشکل داشته باشد.
• کاهش علاقه یا انگیزه برای مدرسه: دانش آموز ممکن است از رفتن به مدرسه یا شرکت در فعالیت های درسی امتناع کند. حتی یکی از موضوعات برای کاهش علاقه دانش آموز، می‌تواند افزایش گشت‌وگذار در رسانه‌های اجتماعی و اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری باشد.
• مشکلات رفتاری در مدرسه: این می تواند شامل مواردی مانند پرخاشگری، بی ادبی، یا عدم توجه به درس باشد.
• غيبت از مدرسه: دانش آموز ممکن است به طور مکرر از مدرسه غیبت کند یا دیر به مدرسه برسد. حتی ممکن است نشست و برخاست با دوستان ناباب و گیرافتادن در تله فشار همسالان موضوعی کاملاً تاثیرگذار بر روی افت تحصیلی باشد.
• مشکلات در روابط با همسالان یا معلمان: دانش آموز ممکن است در برقراری یا حفظ روابط با همسالان یا معلمان خود مشکل داشته باشد.
• تغییرات در خلق و خو یا رفتار: دانش آموز ممکن است تحریک پذیر، غمگین، مضطرب، یا بی علاقه به کارهای مورد علاقه قبلی خود، شده باشد.
• مشکلات خواب یا غذا خوردن: دانش آموز ممکن است مشکل در خوابیدن یا بیدار شدن از خواب، یا تغییر در اشتها داشته باشد.
• مصرف مواد مخدر یا الکل: دانش آموز ممکن است شروع به مصرف مواد مخدر یا الکل کند.

مطلب پیشنهادی: نحوه خواندن شیمی کنکور

دلایل درون‌فردی افت تحصیلی دانش آموزان نوجوان

افت تحصیلی در دوران نوجوانی پدیده‌ای شایع است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. برخی از این عوامل درون‌فردی هستند و به خود نوجوان و ویژگی‌ها و شرایط او مربوط می‌شوند. در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین این عوامل می‌پردازیم.

اختلالات یادگیری

اختلالاتی مانند دیسلکسیا، دیس‌کالکولی و اختلال نقص توجه و تمرکز (ADHD) می‌توانند بر توانایی یادگیری و تمرکز دانش‌آموزان تأثیر منفی بگذارند و منجر به افت تحصیلی شوند. برخی از دانش آموزان ممکن است در یکی از زمینه‌های آموزشی مانند خواندن، نوشتن و یا محاسبات ضعیف‌تر باشند که به‌ترتیب این موضوع می‌تواند ناشی از اختلال خواندن و اختلال ریاضی نشات گرفته باشد. حتی برخی از دانش آموزان در همه دروس عالی هستند، اما در درس ریاضی بسیار ضعیف عمل می‌کنند. پس هرچه به موقع باید این مشکل را شناسایی کرده و در جهت رفع آن قدم بردارید.

ضعف در مهارت‌های پایه

نداشتن مهارت‌های پایه در خواندن، نوشتن و ریاضیات می‌تواند در پایه‌های بالاتر تحصیلی مشکل‌ساز شود و به افت تحصیلی منجر شود. اگر فکر می‌کنید دانش آموز شما در درس خاصی ضعیف عمل می‌کند بهتر است این موضوع را با معلم آن درس در میان بگذارید و اگر این موضوع موثر نبود کمک گرفتن از یک معلم خصوصی بهترین راهکار است.

نداشتن اعتماد به نفس

دانش‌آموزانی که اعتماد به نفس پایینی دارند، ممکن است به توانایی‌های خود برای موفقیت در مدرسه باور نداشته باشند. همین مسئله موجب می‌شود انگیزه لازم برای تلاش را در خود نبینند.

ضریب هوشی پایین

دانش آموزان برای برای یادگیری مطالب در مدرسه، نیاز به استعداد تحصیلی دارند. اما برخی از دانش آموزان به علت ضریب هوشی پایین‌تر، نمی‌توانند همزمان با همکلاسی‌های خود مطالب را یاد بگیرند. بیشتر این دانش‌آموزان در دسته‌بندی کودکان دیرآموز قرار می‌گیرند که برای آموزش آن‌ها باید صبر و حوصله زیادی به خرج داد و از راهکارهای خاصی کمک گرفته شود.

غرور و خودشیفتگی بیش از حد

غرور، یک دام بزرگ و آماده برای گرفتن قربانی است، مخصوصاً در دوران تحصیل. برخی از دانش آموزان در سال‌های نزدیک به کنکور بیشتر با این موضوع مواجه می‌شوند و با سهل انگاری و مطالعه نکردن دروس به خود لطمه‌ای اساسی وارد کنند. این دانش آموزان تا سال‌های قبل نمرات خیلی خوب کسب کرده‌اند و نسبت به همین نمرات دچار خودشیفتگی و غرور می‌شوند و خود را از یادگیری بیشتر منع می‌کنند.

عدم مدیریت زمان

زمان از دست رفته، قابل برگشت نیست و بسیاری از دانش آموزان با مدیریت زمان مشکل زیادی دارند. بنابراین، دانش‌آموزانی که در بودجه‌بندی درست زمان خود برای فعالیت‌های روزمره و برنامه ریزی درسی شکست بخورند، افت تحصیلی اجتناب‌ناپذیر است.

مشکلات عاطفی

اختلالات خلقی مانند افسردگی نوجوانان، اضطراب، تغییر رفتار در لحظه و موارد دیگر را در دانش آموزان خود جدی بگیرید. افراد کم سن و سال مانند افراد بزرگسال نمی‌توانند احساسات خود را به زبان بیاورند. اما مانند همه افراد دیگر خشت، ترس، استرس، غم و… را تجربه می‌کنند.

کمبود حمایت اجتماعی

نداشتن حامی در بین اعضای خانواده یا دوستان می‌تواند باعث انزوا و گوشه‌گیری دانش‌آموز شود و انگیزه او را برای تلاش در مدرسه کاهش دهد.

مشکلات خواب و تغذیه نادرست

خواب ناکافی می‌تواند بر تمرکز و حافظه دانش‌آموز تأثیر منفی بگذارد. علاوه بر خواب ناکافی، تغذیه نادرست هم می‌تواند منجر به افت تحصیلی دانش آموز شود. نداشتن رژیم غذایی سالم می‌تواند منجر به کمبود مواد مغذی مورد نیاز برای عملکرد مغز شود و بر یادگیری و حافظه دانش‌آموز تأثیر منفی بگذارد.

فقدان انگیزه و هدف

برخی از دانش‌آموزان ممکن است به دروسی که در مدرسه تدریس می‌شود علاقه‌ای نداشته باشند و به همین دلیل انگیزه لازم برای یادگیری را نداشته باشند. حتی در مواردی دانش‌آموزانی که نمی‌دانند در آینده می‌خواهند چه کار کنند و چه اهدافی را دنبال کنند، ممکن است انگیزه خود را برای درس خواندن از دست بدهند.

مواجه شدن با حجم اطلاعات زیاد

وقتی حجم اطلاعات بیش از ظرفیت و گنجایش دانش‌آموز باشد، فرآیند یادگیری مختل شده و موضوعات در حافظه بلندمدت ثبت نمی‌شوند. در اینجا، درنظرگرفتن زمان استراحت در بین تدریس اهمیت زیادی پیدا می‌کند. چرا که مغز همه انسان‌ها نیاز به نفس کشیدن و استراحت دارد تا بتواند اطلاعات جدید را پردازش و ثبت کند.

حجم زیاد تکالیف مدرسه

انتظارات نامعقول یکی دیگر از دلایل افت تحصیلی دانش آموزان است. در برخی از مواقع، حجم تکالیف درسی دانش آموزان به حدی زیاد است که فرد نمی‌داند چه زمانی را به تفریح و چه زمانی را به مطالعه اختصاص دهد. تعیین اهداف غیر معقولانه هم از انگیزه دانش آموزان می‌کاهد و هم منجر به استرس بیش از حد می‌شود که در نهایت افت تحصیلی را با خود به همراه دارد.

مشکلات خانوادگی

نبود آرامش در خانواده، قطعاً یکی از دلایل مهم افت تحصیلی دانش آموزان است. دانش آموزی که در خانه آرامش و امنیت را تجربه نکند، چه در مدرسه و چه در جامعه از اهداف خود باز می‌ماند و همین موضوع منجر به حواسپرتی و افت تحصیلی می‌شود. بر عکس این موضوع، محیط امن خانه و خانواده می‌تواند به افزایش انگیزه دانش آموز کمک کند و با حمایت والدین مواجه شدن با تمامی موانع و چالش‌های تحصیلی راحت خواهد بود.

مطلب پیشنهادی: چرا ریاضی را یاد نمی‌گیریم؟

روش‌‌های جبران افت تحصیلی دانش آموزان

نگران نباشید که دانش آموز شما در چه پایه‌ای مشغول تحصیل است. هر زمانی که جلوی ضرر گرفته شود، سود است. اگر دانش آموز شما هم با افت تحصیلی مواجه شده است، از راهکارهای زیر می‌توانید کمک بگیرید.

کمک گرفتن از معلم خصوصی

اگر افت تحصیلی دانش آموز ناشی از عواملی مانند ندانستن علایق و استعدادها، بی‌برنامگی و روش‌های ناکارآمد مطالعه باشد، کمک‌گرفتن از مشاور تحصیلی یکی از بهترین راهکارها برای جبران آن می‌باشد.

یادگیری مهارت‌های توسعه فردی

تمرین مهارت‌‌های توسعه فردی دانش آموزان مسیر موفقیت را برای آن‌ها هموار می‌کند. برخی از این مهارت‌ها شامل مواردی مانند تصمیم‌گیری و مدیریت زمان، حل مسئله و نقش زیادی در جبران افت تحصیلی دانش‌آموزان دارند.

استفاده از تابستان و زمان‌های طلایی برای آموزش

تابستان و زمان‌های خالی بهترین فرصت برای یادگیری و آموزش دروسی هستند که دانش آموزان در آن‌ها ضعیف می‌باشند. دانش‌آموزان در این ایام، می‌توانند با برنامه ریزی برای درس خواندن در تابستان نقاط ضعف خود را در دروس مختلف برطرف کنند.

درک شرایط دانش آموز

هیچ چیزی انسان‌ها را به‌اندازه همدلی و درک به وجد نمی‌آورد. اگر دانش آموز شما متوجه شود که شرایط آن‌ها را درک می‌کنید، عملکردی بهتر را از خود ارائه می‌دهند.

برنامه ریزی برای اهداف قابل دستیابی

تکالیف دانش آموزان باید بسته به شرایط فردی آن‌ها در نظر گرفته شود. والدین و معلمان باید سعی کنند اهداف معقولی برای دانش‌آموزان در نظر بگیرند تا آن‌ها از درس خواندن دلزده نشوند.

تنظیم جدول زمان‌بندی

به کمک یک مشاور و یا یک معلم، یک جدول برنامه‌ریزی و زمان‌بندیِ تکالیف، استراحت، کار و تفریح برای دانش آموز خود تهیه کنید. برنامه ریزی برای مطالعه دروس کمک می‌کند تا زمان خود را بهتر مدیریت کنند و مسیر موفقیت در امتحانات برای آن‌ها هموارتر شود.

مطلب پیشنهادی: بهترین منابع اختصاصی کنکور هنر

سخن نهایی

افت تحصیلی دانش آموزان می‌تواند نمرات و موفقیت‌های آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. این موضوع نه تنها در یک مقطع تحصیلی بلکه بر آینده دانش آموزان نیز اثر منفی خواهد داشت. والدین و معلمان در مدرسه می‌توانند با استفاده از راهکارهای ارائه شده در این مقاله به دانش آموزان کمک کنند تا بهترین راهکارها را برای برطرف کردن افت تحصیلی ارائه دهند.