چرا نمیتونم درس بخوانم؟

در دنیای امروز با پیشرفت علم، مقاطع تحصیلی و تمایل افراد برای کسب درجه‌های بالاتر در تحصیلات نسبت به گذشته بسیار بیشتر شده است. در واقع بسیاری از افراد، سال‌های طولانی و پیاپی از زندگی خود را در تحصیل می‌گذرانند. بنابراین دانستن روش‌های اثر‌گذار در درس خواندن و بهتر درس خواندن، بسیار اثر‌گذار خواهد بود. اهمیت این مسأله، وقتی بیشتر خود را نشان می‌دهد که درس خواندن در یک محیط رقابتی انجام می‌شود. مثلاً دانش‌آموزانی که برای شرکت در کنکور تلاش می‌کنند و درس می‌خوانند یا دانشجویانی که به دنبال کسب مراتب برتر در دانشگاه هستند، بیشتر با مسأله درس خواندن و مؤثر درس خواندن روبه‌رو هستند.

یک مسأله جالب در مورد درس خواندن در این است که بسیاری از ما در تایم‌های مشخصی با علاقه و تمرکز درس می‌خوانیم و بازخورد خیلی خوبی هم دریافت می‌کنیم، اما زمانی که مجبوریم به طور پیوسته و با تایم‌های بالا درس بخوانیم، ممکن است با مشکل مواجه شویم. در بسیاری از مواقع، افراد در این شرایط تمرکز خود را از دست می‌دهند و نمی‌توانند درس بخوانند. در بسیاری موارد دیگر، فرد خود را مجبور به خواندن می‌کند، اما بازخورد مناسبی دریافت نمی‌کند. در نتیجه دانستن روش‌های درست درس خواندن بسیار پر اهمیت خواهد بود.

مطلب پیشنهادی: دلایلی که ریاضی را یاد نمی‌گیریم

عوامل تاثیرگذار بر درس خواندن

موارد بسیار زیادی وجود دارند که می‌توانند بر روی کیفیت و کمیت درس خواندن شما تأثیر بگذارند. در ادامه ما به بررسی مهم‌ترین این عوامل می‌پردازیم:

1- انرژی

سطح انرژی شما به طور ویژه‌ای بر روی کارایی درس خواندنتان تأثیر‌گذار است. یک دانش‌آموز کنکوری را در نظر بگیرید که با یک برنامه‌ریزی می‌داند باید روزی ۱۲ ساعت مطالعه کند. حال اگر این فرد از انرژی پایین و منفی برخوردار باشد، مثلا به صورت مداوم به این فکر کند که درس خواندن او هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت، یا مدام به این فکر کند که از درس و درس خواندن متنفر است یا در تمام تایمی که در حال درس خواندن است، ذهن او در پی تفریح و خوش گذرانی باشد، بدیهی است که کارآیی درس خواندن او افت شدیدی پیدا می‌کند. در مقابل اگر یک دانش‌آموز با انرژی مثبت پیش برود و به خودش اعتماد داشته باشد و خود را قانع کند که این تلاش برای رسیدن به اهداف و آرزو‌های او لازم است، نتیجه خیلی بهتری از درس خواندن خود می‌گیرد.

2- از خود علاقه نشان دهید

تأثیر علاقه در انجام کار‌ها بسیار پررنگ است. دو فرد شاغل را در نظر بگیرید که یکی کار خود را دوست دارد و با علاقه انجام می‌دهد و دیگری کار خود را دوست ندارد و آن را از سر اجبار انجام می‌دهد. فرد اولی هر روز با علاقه به سر کار خود می‌رود و از تایمی که در سر کار می‌گذراند، لذت می‌برد. این فرد وقتی به خانه بر می‌گردد هم احساس خستگی زیادی نمی‌کند، زیرا متوجه گذر زمان نشده است. اما فرد دوم تمام تایم کاری خود را در انتظار تمام شدن تایم کاری می‌گذراند و در انتها نیز خسته و با احساسات منفی به خانه باز می‌گردد. در مورد درس خواندن نیز این مسأله صادق است و اگر با علاقه درس بخوانید، احساس خستگی خیلی کمتری خواهید داشت و درس را نیز خیلی بهتر یاد می‌گیرید. یکی از دلایل مشاوران برای توصیه به تحصیل در رشته‌ی مورد علاقه به افراد نیز همین مسأله است.

مطلب پیشنهادی: روش مطالعه فلسفه و منطق برای امتحان نهایی

3- به کمال‌گرایی نه بگویید

بسیار اوقات دلیل اصلی درس نخواندن به کمال گرایی برمی گردد. اگر می‌خواهید درس بخوانید فقط شروع کنید، زیرا هر چه بیشتر در این زمینه فکر کنید کار‌ها سخت‌تر به نظر می‌آیند. مثلاً فرض کنید می‌خواهید برای کنکور درس بخوانید. کمال گرایی در قالب بهانه‌های مختلفی خود را نشان می‌دهد؛ مانند: الان برای شروع دیر است، خیلی‌ها زودتر از من شروع کرده‌اند، من پایه ضعیفی دارم، من در حل مسائل ریاضی ضعیف هستم، پس نمی‌توانم موفق شوم و…

4- جلوی پرش ذهن خود را بگیرید

همه افراد علاوه بر درس خواندن، دغدغه‌های بسیار دیگری نیز در زندگی دارند. در بسیاری از مواقع وقتی شروع به درس خواندن می‌کنیم، دغدغه‌های ریز و درشت به ذهن ما هجوم می‌آورند، یکی از راه‌های بسیار مؤثر در این مواقع این است که یک کاغذ در کنار خود قرار دهید. هرچه به ذهنتان می‌آید را روی این برگه یادداشت کنید تا بعداً و سر فرصت به تک تک آن‌ها فکر کنید.

5- برنامه‌ریزی

درس خواندن نیز مانند هر کار دیگری به برنامه‌ریزی نیاز دارد. یک برنامه‌ریزی درست و اصولی به شما می‌گوید که در هر روز چند ساعت باید درس بخوانید، کدام مباحث را باید بخوانید و چند تمرین از هر مبحث درسی حل کنید. همچنین لزوم داشتن برنامه‌های بلندمدت در این جا وجود دارد که به شما نشان می‌دهد در هر ماه و یا حتی در هر سال، چه مقداری از کل مطالب و منابع را باید جمع‌بندی کنید.

مطلب پیشنهادی:چالش‌های مطالعه شیمی

6- استراحت به موقع

حتی اگر خود شما متوجه نشوید اما ذهن در برخورد با اطلاعات جدید و یادگیری آن‌ها خسته می‌شود، بنابراین استراحت به موقع و مناسب کارایی شما را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. مشاوران توصیه می‌کنند که پس از از چهل و پنج دقیقه کار مفید پانزده دقیقه استراحت مطلق کنید. دقت کنید که در این تایم‌ها شما فقط باید استراحت کنید و انجام دادن کار‌هایی نظیر فعالیت با گوشی، نگاه کردن به تلویزیون و مطالعه کتاب‌های غیر درسی، نه تنها برای ذهن شما استراحت به حساب نمی‌آید، بلکه آن را خسته‌تر هم می‌کند.

۷– محیط مناسب بسازید

داشتن یک محیط مناسب در کمیت و کیفیت درس خواندن شما تأثیرات به سزایی دارد. این مسأله از دو جنبه مختلف قابل ارزیابی است. در جنبه اول محیط درس خواندن شما باید مناسب باشد. مثلاً از سکوت کامل برخوردار باشد، صندلی و میز راحت در اختیار داشته باشید، با استفاده مداوم ازآن‌ها دچار درد‌های کمری و گردنی نشوید، محیط اتاق نباید شلوغ و به گونه‌ای باشد که حواس شما را پرت کند و تمرکزتان را به هم بزند.

جنبه دیگری که این مسأله دارای اهمیت است، زیبا و جذاب بودن محیط است؛ به طوری که از نشستن طولانی مدت در آن لذت ببرید و خسته نشوید. مثلاً می‌توانید از گلدان‌های کوچک یا برچسب‌های انگیزشی استفاده کنید، هم چنین می‌توانید برای درس خواندن خود از لوازم تحریری استفاده کنید که در شما اشتیاق ایجاد کنند مثلاً از خودکار‌ها و ماژیک‌های رنگی و فانتزی استفاده کنید.

۸– تایم مناسب خود را پیدا کنید

شروع درس خواندن همیشه نسبت به ادامه آن خواهان میزان انرژی بیشتری است، بنابراین مهم است که بتوانید ساعات اوج انرژی خود را شناسایی کنید. با این که توصیه بیشتر مشاوران و متخصصان به داشتن خواب شب کافی و مناسب است و توصیه می‌کنند که در صبح زود مطالعه خود را شروع کنید، اما بعضی افراد در شب‌ها انرژی و یادگیری بیشتری دارند که این افراد می‌توانند تایم مطالعه خود را در شب‌ها قرار دهند.

۹–با دیگران همراه شوید

خیلی از مواقع به خصوص زمان‌هایی که به طور مداومی درس می‌خوانیم، از درس خواندن خسته می‌شویم و شروع به مقایسه خودمان با دیگران می‌کنیم، به طوری که احساس حسرت در بسیاری از موارد در ما دائمی می‌شود. یکی از بهترین راه حل‌هایی که در این زمینه ایجاد شده است، ایجاد سایت‌ها و برنامه‌هایی است که به شما این امکان را می‌دهد تا با دیگران درس بخوانید. مثلاً یکی از این برنامه‌ها شما را در یک کتابخانه فرضی قرار می‌دهد و حتی تایم‌هایی برای استراحت به شما می‌دهد، بسیاری از این برنامه‌ها برای شما موزیک‌های آرامش بخش و بی‌کلامی را به صورت انتخابی پخش می‌کنند، باعث می‌شوند بهتر بتوانید درس بخوانید.

مطلب پیشنهادی: روش‌های تندخوانی برای کنکور

۱۰– سایت‌های آموزشی و ویدیو‌ها را دست کم نگیرید

در خیلی از مواقع فهم و یادگیری یک مبحث درسی برای شما دشوار است، در این زمان‌ها به راحتی می‌توانید با استفاده از سایت‌های آموزشی یا ویدیو‌های مختلف به یادگیری سریع‌تر و هرچه بهتر آن مبحث بپردازید. لازم نیست نگران این باشید که با شیوه یک مدرس ارتباط نگیرید. خوشبختانه در دنیای امروز، تنوع ویدیو‌های آموزشی در اینترنت آن قدر بالاست که می‌توانید به حجم انبوهی از مدرسین با شیوه‌های تدریس مختلف دست پیدا کنید. با یک آزمون و خطا ساده متوجه شوید که با چه کسی می‌توانید ارتباط بهتری بگیرید.

مشاهده کلاس‌های آموزشی در کارآموز

۱۱– منابع مناسب انتخاب کنید

انتخاب منابع درسی مناسب مانند کتاب‌ها نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. زیرا خیلی مواقع ممکن است یک کتاب یا جزوه یا هر منبع درسی دیگر از نظر نگارشی یا حتی سطح مطالب برای شما مناسب نباشد. در چنین شرایطی حتی اگر شما به بهترین روش‌ها هم مطالعه کنید، ممکن است نتیجه خوبی دریافت نکنید زیرا منبع شما مشکل دارد.

۱۲– خلاصه‌نویسی کنید

در بسیاری از مواقع، حجم مطالبی که می‌خواهید یاد بگیرید، بسیار زیاد است و نیاز به مرور‌های دوباره و دوباره وجود دارند. حتی اگر هم اینچنین نباشد، خلاصه‌نویسی به یادگیری بهتر شما کمک شایانی می‌کند. حتماً این جمله را زیاد شنیده‌اید که می‌گویند اگر می‌خواهید چیزی را یاد بگیرید، آن را برای کسی توضیح دهید، در واقع وقتی شما مطلبی را خلاصه‌نویسی می‌کنید، دارید آن را از زبان خودتان شرح می‌دهید. این کار هم یادگیری شما را خیلی افزایش خواهد داد و هم باعث صرفه‌جویی در زمان و وقت در دفعات بعدی خواندن آن مبحث می‌شود.

۱۳-رمز‌گذاری کنید

شاید شما هم جزء کسانی باشید که در دوران تحصیل خود با افرادی مواجه شده‌اند که در یادگیری‌های خود از رمز‌گذاری‌ها استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می‌دهند که مطالبی که دارای بار هیجانی هستند بسیار بهتر در حافظه‌ها باقی می‌مانند. رمز‌گذاری‌ها در بسیاری از مواقع مفید واقع می‌شوند و به شما کمک می‌کنند تا مواردی را به خاطر بسپارید که به خاطر سپردن آن‌ها بدون رمز‌ها کاری سخت به شمار می‌آید.

۱۴–خودتان را تشویق کنید

برای خودتان جایزه در نظر بگیرید، مثلاً با خودتان قرار بگذارید که اگر یک هفته طبق برنامه‌ریزی پیش رفتید، در آخر هفته یک آخر هفته خوش را با دوستان یا خانواده به خود هدیه دهید. تعیین جایزه‌ها می‌تواند باعث شود که علاوه بر هدف اصلی، عامل انگیزه دهنده دیگری نیز برای خودتان داشته باشید.

۱۵– گزارش کار تهیه کنید

در پایان هر روز یک گزارش کار برای خودتان تهیه کنید. در آن شرح دهید که کدام کار‌ها را طبق برنامه انجام داده‌اید و کدام کار‌ها را نتوانسته‌اید انجام دهید. یکی از مزایای انجام این کار، در این است که با بررسی و بازبینی دوره‌ای این گزارش کار‌ها علاوه بر عملکرد خودتان، می‌توانید میزان کارامد بودن برنامه ریزیتان را نیز متوجه شوید. زیرا در بسیاری موارد برنامه طراحی شده، در قدم اول ممکن است از بسیاری لحاظ‌ها برای شما مناسب نباشد و نیاز به تغییرات داشته باشد.

۱۶– تغذیه، خواب و ورزش را از یاد نبرید

میزان یادگیری شما به طور مستقیم به قوای ذهنی شما بستگی دارد، قوای ذهنی شما نیز به طور مستقیم با سلامت بدن و جسم شما در ارتباط است. بنابراین اگر به دنبال آن هستید تا یادگیری خوبی داشته باشید، بهتر است به این سه مورد به طور ویژه‌ای توجه نشان دهید. تغذیه مناسب در سلامت بدن شما نقش اساسی دارد، اگر به هر علتی بدن شما ریزمغذی‌ها و مواد معدنی و آلی مناسبی را دریافت نکند، مستعد ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها خواهد شد. مثلاً اگر شما آهن کافی دریافت نکنید، مستعد ابتلا به کم خونی خواهید بود. یک فرد مبتلا به کم خونی دارای احساس ضعف و خستگی مداوم است، در بسیاری مواقع سردرد و سرگیجه دارد و خیلی زود خسته می‌شود. بدیهی است که چنین فردی نمی‌تواند به خوبی درس بخواند. خواب کافی نیز تأثیرات به سزایی در میزان انرژی شما اعمال می‌کند، به طوری که فرد در معرض کم خوابی یا بی‌خوابی سطح انرژی پایینی دارد و نمی‌تواند به طور مؤثر درس بخواند.

مطلب پیشنهادی: روش مطالعه درس ادبیات برای امتحان نهایی

خلاصه

شاید در نگاه اول با آمدن نام درس، به یاد دانش‌آموزان و به خصوص کنکوری‌ها بیفتید، ولی در واقع درس خواندن بسیاری از افراد جامعه را درگیر می‌کند و ممکن است برای آن‌ها معضلاتی به وجود بیاورد. در درس خواندن، هم کمیت و هم کیفیت هر دو حائز اهمیت هستند. عوامل متعددی نیز وجود دارند که روی کمیت و کیفیت درس خواندن شما تأثیر می‌گذارند. از مهم‌ترین این عوامل می‌توان به داشتن علاقه، برنامه‌ریزی مناسب، داشتن محیط ساکت و مناسب درس خواندن، منابع و ویدیو‌های آموزشی مناسب، خلاصه‌نویسی و نت‌برداری‌ها، تهیه گزارش کار و هم چنین داشتن شرایط سلامت مناسب و تغذیه و خواب مناسب و کافی اشاره کرد.

این که کدام یک از این عوامل مهم‌تر هستند و اثر بیشتری بر روی کمیت و کیفیت درس خواندن شما می‌گذارند، کاملاً بستگی به شما و نوع شخصیتتان دارد و تنها با آزمون و خطا می‌توانید به آن پی ببرید.